OVER

NIEUWS

Welkom in het Edison netwerk

Een nieuw jaar start meteen met een nieuw partnerschap. Vanaf nu werkt LIFT samen met Edison, hét STE(A)M-partnerschap van Vlaams-Brabant. Via het netwerk van Edison

LEES MEER »

iSTEM-nocturnes

LIFT is van de partij op de iSTEM-nocturnes. iSTEM organiseert een reeks GRATIS online nocturneavonden over allerlei onderwerpen zoals evaluatie en STEM-concepten. Ook de meest

LEES MEER »

iSTEM

Bij het ontwikkelen van de LIFT-methodiek werd volop gebruik gemaakt van de ‘COOL voor iSTEM’. Dat is een tool om met een leerkrachtenteam een STEM-project

LEES MEER »

LIFT-methodiek als GIP

Via Winterlab, een initiatief van Arteveldehogeschool, kreeg LIFT de kans om de methodiek uit te voeren in de 3de graad sociaal-technische wetenschappen van het SALTO

LEES MEER »

Bachelorprijs

In de opleiding Secundair Onderwijs wonnen Frederik, Matthias en Michiel de Bachelorproefprijs. De volledige bachelorproef kan hier gelezen worden.

LEES MEER »
WAT IS LIFT
Video afspelen

Het letterwoord STEM duikt steeds vaker op in de lessenroosters van onze scholieren. De disciplines ‘science’, ‘technology’, ‘engeneering’ en ‘mathematics’ slaan de handen in elkaar om complexe problemen in deze wereld op te lossen. Voor het onderwijs is het daarom zaak om zoveel mogelijk scholieren warm te maken voor een STEM-opleiding. Het is evenwel een uitdaging om dat op een zo laagdrempelig mogelijke manier te doen.  Deze bachelorproef reikt een instrument aan om bij meer leerlingen, zowel in het lager als middelbaar onderwijs, interesse te wekken voor STEM.

Het onderzoek, verricht in deze bachelorproef, verliep volgens de methode van designthinking. Die ontwerpmethodiek heeft als doel een antwoord te vinden op maatschappelijke problemen. De insteek hierbij is ruim denken: je gaat op zoek naar oplossingen zonder te  vertrekken vanuit een eerste idee. Zo werd de mogelijkheid voor het creëren van een mobiele STEM-klas, als oplossing voor de uitdaging, al gauw overboord gegooid. Een alternatief waarbij leerlingen zelf verantwoordelijkheid opnemen bood meer mogelijkheden.

De uiteindelijke oplossing die deze bachelorproef uitwerkte, werd perfect samengevat door de fysicus Richard Feynman: “if you want to master something, teach it.”. Uit de filosofie van Feynman vloeide het idee voort om scholieren hun eigen workshop te laten ontwikkelen en zelf uit te voeren. Het is eveneens een citaat dat hand in hand gaat met de lerarenopleiding, waar de student expert wordt door het doceren van zijn vak.

Een belangrijke tussenstap in het onderzoek was het testen van dat concept in de klas. Leerlingen uit twee klassen uit de derde graad secundair mochten zelf aan de slag gaan om hun eigen STEM-workshop te ontwerpen. Het doel van deze test was het blootleggen van de moeilijkheden bij het ontwerpen van een workshop door leerlingen. Het is een complex gegeven om dit project te doen slagen omdat leerkrachten nood hebben aan een stappenplannen en controle, terwijl leerlingen nood hebben aan vrijheid en eigenaarschap. De grootste uitdaging was dan ook daarin een balans te vinden.

De zoektocht naar deze balans leidde tot het eindproduct: LIFT (Learn, Inspire, Flourish & Teach). Met LIFT ontwerpen leerlingen uit de derde graad  een STEM-workshop die ze zelf uitvoeren op een lagere school. Belangrijke steunpilaar voor leerkrachten en leerlingen uit het secundair is de website die ter ondersteuning werd ontworpen;

De website zorgt voor de balans tussen de controle voor de leerkracht en het eigenaarschap voor de leerlingen.

Op de website van LIFT krijgen zowel middelbare scholieren en hun leerkrachten een eigen platform. Voor de leerkrachten wordt met behulp van een flowchart een lessenreeks aangeboden met alle nodige informatie. De leerlingen krijgen verschillende vormen van ondersteuning, tools en tips ter beschikking voor de opbouw van hun workshop. De website zorgt voor de balans tussen de controle voor de leerkracht en het eigenaarschap voor de leerlingen.

Doordat leerlingen zelf naar de lagere school trekken, wordt een breed publiek bij het project betrokken. De kinderen van de lagere school krijgen op deze laagdrempelige manier STEM-workshops aangeboden. Het is ook mooi meegenomen dat LIFT de banden tussen lagere en middelbare scholen versterkt.

Het verhaal van LIFT is niet afgelopen met de website. Het concept biedt nog verschillende onderzoeksopties. Zo is er nog geen onderzoek gedaan of de werkwijze transfereerbaar is van STEM naar andere vakken. Ook de uitbreiding van de LIFT-methodiek naar de 2de graad is nog onbewandeld terrein.

Bij het testen van LIFT in de praktijk, kwamen er ook verschillende moeilijkheden aan het licht. Ten eerste wordt van de begeleidende leerkracht een uitgebreide kennis gevraagd omdat leerlingen een grote keuzevrijheid hebben. Ten tweede is het als leerkracht niet makkelijk om een lagere school te bereiken. Ten derde vraagt LIFT een tiental lessen, wat een groot aantal is voor vele leerkrachten.

Niettemin is met LIFT het moment aangebroken waarop de leerlingen het heft in eigen handen nemen en de taak van de leerkracht voor een deel overnemen. De leerlingen moeten problemen oplossen, ondernemen, ontwerpen en verantwoordelijkheid nemen. Laat LIFT de ideale manier zijn om leerlingen de 21ste eeuw in te sturen.

ONDERZOEK

STEM-workshops ondervinden problemen op vlak van laagdrempeligheid en het bereiken van een groot publiek. Met deze bachelorproef willen we een antwoord bieden op deze uitdaging.

We onderzochten dit praktijkprobleem aan de hand van Design Thinking. Hierbij werd een vernieuwende methodiek uitgedacht waarbij leerlingen uit de 3de graad secundair onderwijs workshops ontwikkelen voor leerlingen uit het lager onderwijs.

Het ontwerpen van deze methodiek startte met een bevraging van het werkveld, een literatuurstudie en een test in een lagere school. Met de verkregen informatie werd een draaiboek ontworpen aan de hand van designtools om het ontwikkelen van een workshop te begeleiden. Met feedback uit de praktijktest in een secundaire school ontwikkelden we een website die het oude draaiboek verving. Deze website werd dan ook ons eindproduct, genaamd LIFT (Learn, Inspire, Flourish & Teach).

De website LIFT is voorzien van een gestructureerd stappenplan. Dit stappenplan ondersteunt leerkrachten in het begeleiden van hun leerlingen bij het ontwerp van een workshop. De leerkracht is hier hoofdzakelijk coach waardoor de leerlingen een zekere eigenheid aan hun project koppelen. Bovendien zorgt deze eigenheid voor een intrinsieke motivatie. Toch zorgt LIFT er ook voor dat de leerkracht de controle behoudt.

Alle stappen binnen het stappenplan zijn verwerkt in een lessenpakket van tien lesuren. De eerste stap voor leerlingen is het kiezen van een thema voor hun workshop. Daarna zullen ze verder aan de slag gaan met een brainstorm waar ze tot de kern van hun workshop komen. Vervolgens wordt deze workshop ontwikkeld en uiteindelijk uitgevoerd in een lagere school. De leerlingen kunnen bij het ontwerpen van hun workshop aan de slag op de leerlingenwebsite van LIFT, waar hulpmiddelen en inspiratiefiches op te vinden zijn.

Onze missie is zoveel mogelijk mensen bereiken met LIFT. We hopen dat vele duurzame samenwerkingen ontstaan waarbij zowel jongeren als kinderen warm worden gemaakt voor STEM. Zo hebben we de leerkracht van de praktijktest in elk geval al kunnen overtuigen, dit blijkt uit haar quote “Ik weet niet waarom ik dit iemand zou afraden!”.

Bachelorproef

Lees hier de volledige bachelorproef.

BRONNEN

Voornaamste BRonnen

De Meester, J. (2019, Januari). Designing iSTEM learning materials for secondary education. Opgehaald van Lirias KU Leuven: https://lirias.kuleuven.be/retrieve/528750

Dejonckheere, P., Vervaet, S., & Van De Keere, K. (2016, juli). STEM-didactiek in het kleuter- en het lageronderwijs: het PK-model. Opgehaald van lirias ku leuven: https://lirias.kuleuven.be/1717349?limo=0

Van Cauwenberghe, J. (s.d.). Design Tools. Opgehaald van Designtools: https://designtools.be/tools

Andere bronnen

UXPlained. (2019, maart 28). What is the DOUBLE DIAMOND? Opgehaald van youtube.com: https://www.youtube.com/watch?v=JGETnwgkV5U

AHOVOKS. (s.d.). WISKUNDE – WETENSCHAPPEN – TECHNOLOGIE – STEM. Opgehaald van kwalificatiesen & curriculum: https://www.kwalificatiesencurriculum.be/sites/default/files/atoms/files/Sleutelcompentie%20Wiskunde%2C%20Wetenschappen%2C%20Technologie%20en%20STEM%20%282%29.pdf

AHOVOKS. (s.d.). Zestien sleutelcompetenties. Opgehaald van kwalificatiesen & curriculum: https://www.kwalificatiesencurriculum.be/zestien-sleutelcompetenties

Andreotti, E., Frans, R., De Coninck, I., De Lange, J., Sermeus, J., & Van Landeghem, J. (sd). Eindrapport Vlaams Lerend Netwerk STEM SO. Het Vlaams Lerend Netwerk STEM Secundair Onderwijs. Opgehaald van https://stemnetwerk.be/

Baeyens, S., & Riebbels, E. (2021, juni 8). Feedback op test met 5TW. (F. Van De Winkel, & M. Six, Interviewers)

Bakker, J. (2012, juni 01). Cultureel-etnische segregatie in het onderwijs: achtergronden, oorzaken en waarom te bestrijden. Opgehaald van ingentaconnect.com: https://www.ingentaconnect.com/content/aup/pedagog/2012/00000032/00000002/art00002#

Bibliotheek De Krook. (sd). Bibliotheek De Krook Gent. Opgehaald van gent.bibliotheek.be: https://gent.bibliotheek.be/

Bisdom Gent. (2016). Productevaluatie versus procesevaluatie. Secundair Onderwijs. Opgehaald van docplayer.nl: https://docplayer.nl/357776-1-inleiding-2-productevaluatie-versus-procesevaluatie-secundair-onderwijs.html

boomstrategie. (s.d.). design-thinking-5-stappen-naar-een-oplossing. Opgehaald van boomstrategie.nl: https://www.boomstrategie.nl/design-thinking-5-stappen-naar-een-oplossing

Campus Mosa-RT. (sd). STEAM-Academy. Opgehaald van mosa-rt.be: https://www.mosa-rt.be/the-box/steam-academy

Campus Mosa-RT. (sd). STEAM Academy. Opgehaald van mosa-rt.be: https://www.mosa-rt.be/the-box/steam-academy

Chiro De Belhamel. (2015). Ditmusa. Opgehaald van Chiro Dadizele: intern document

Chirojeugd Vlaanderen. (s.d.). Thema brainstorm. Opgehaald van Chiro: https://chiro.be/game/109558

COCD. (s.d.). MODELLEN EN TECHNIEKEN – COCD BOX ®. Opgehaald van COCD: https://cocd.org/cocdbox-modellen-technieken/

Commisie Vorming. (2017). Begeleidingsbundel Animatorcursus. Opgehaald van Chirojeugd Vlaanderen: https://chiro.be/sites/default/files/attachments/2018-02/2017%20cursusbundel%20Animator_deel1.pdf

De Bruyckere, P. (2017). Klaskit: tools voor topleraren. Lannoo Campus.

De Creatieve STEM. (s.d.). Opgehaald van MaakBib: https://maakbib.be/

De Lange, J. (2019). Ontwikkeling van leermateriaal STEM. Opgehaald van Canvas Artevelde Hogeschool: intern document

De Meester, J. (2019, Januari). Designing iSTEM learning materials for secondary education. Opgehaald van Lirias KU Leuven: https://lirias.kuleuven.be/retrieve/528750

Dejonckheere, P., Vervaet, S., & Van De Keere, K. (2016, juli). STEM-didactiek in het kleuter- en het lageronderwijs: het PK-model. Opgehaald van lirias ku leuven: https://lirias.kuleuven.be/1717349?limo=0

Design Council. (2021). what-framework-innovation-design-councils-evolved-double-diamond. Opgehaald van designcouncil.org.uk: https://www.designcouncil.org.uk/news-opinion/what-framework-innovation-design-councils-evolved-double-diamond

designcouncil. (2021). design-methods-step-1-discover. Opgehaald van designcouncil.org.uk: https://www.designcouncil.org.uk/news-opinion/design-methods-step-1-discover

designcouncil. (2021). design-methods-step-2-define. Opgehaald van designcouncil.org.uk: https://www.designcouncil.org.uk/news-opinion/design-methods-step-2-define

designcouncil. (2021). design-methods-step-3-develop. Opgehaald van designcouncil.org.uk: https://www.designcouncil.org.uk/news-opinion/design-methods-step-3-develop

designcouncil. (2021). design-methods-step-4-deliver. Opgehaald van designcouncil.org.uk: https://www.designcouncil.org.uk/news-opinion/design-methods-step-4-deliver

Edison. (s.d.). Aanbod. Opgehaald van Edison: https://www.edison.vlaanderen/nl/aanbod

Farnam Street Media. (2021). feynman-learning-technique. Opgehaald van fs.blog: https://fs.blog/2021/02/feynman-learning-technique/

Feyaerts, T., & Buyse , M.-P. (2021, mei 5). Is jouw project een goed STEM-project? Opgehaald van Hoe bouw je een STEM-techniekenproject op voor de B-stroom?

Forehand, M. (sd). Bloom’s Taxonomy. Opgehaald van The University Of Georgia: https://www.d41.org/cms/lib/IL01904672/Centricity/Domain/422/BloomsTaxonomy.pdf

Giancoli, D. G. (2017). Natuurkunde Deel 1 – Mechanica en thermodynamica (Vol. deel 1). (D. Poelman, & J. Ryckebusch, Vert.) Amsterdam: Pearson Benelux BV.

Godaert, E., Bostoen, F., & Vannieuwenhuyse, J. (sd). CLIM: Coöperatief leren in multiculturele groepen – Theoretische acthergrond. Opgehaald van https://climindepraktijk.weebly.com/: https://climindepraktijk.weebly.com/theoretische-achtergrond.html

Hattie, J. (2015). The Applicability of Visible Learning to Higher Education. Opgehaald van American Psychological Association: https://psycnet.apa.org/doiLanding?doi=10.1037%2Fstl0000021

Het ontmoetingshuis. (sd). Over de kinderen. Opgehaald van Habbekrats.be: http://www.habbekrats.be/kinderen.php

het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. (s.d.). Sleutelcompetenties. Opgehaald van Onderwijs Vlaanderen: https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/directies-en-administraties/onderwijsinhoud-en-leerlingenbegeleiding/secundair-onderwijs/sleutelcompetenties

Hungenaert, S. (2020, oktober 28). Gesprek met begeleider STEAM-Academy. (F. Van De Winkel, M. Vandenbergh, & M. Six, Interviewers)

Hungenaert, S. (2021, juni 5). Feedback website. (F. Van De Winkel, M. Vandenbergh, & M. Six, Interviewers)

Jókövi, E. (2001). Vrijetijdsbesteding van allochtonen en autochtonen in de openbare ruimte; een onderzoek naar de relatie met sociaal-economische en etnisch-culturele kenmerken. Opgehaald van library.wur.nl: https://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/314036

Joyce Parker, J. E. (2018). modifying and designing your own problems. In J. E. Joyce Parker, Problem-Based Learning in the Physical Science Classroom, K-12 (pp. 239 – 256). -: NSTA.

Klasse. (2020, 11 19). Motivatiemeter: leergoesting zichtbaar maken. Opgehaald van klasse.be: https://www.klasse.be/250100/motivatiemeter-leergoesting-zichtbaar-maken/

Leroy, A., Struyft, E., & Verbeecke, G. (2016). regiseer je klas. Pelckmans.

Mansourova, Z. (2015, februari 10). stapsgewijs-een-verhaal-bedenken-van-onderwerp-naar-hoofdplot. Opgehaald van schrijvenonline.org: https://schrijvenonline.org/tips/stapsgewijs-een-verhaal-bedenken-van-onderwerp-naar-hoofdplot

Mantelaers, M. (2020, december 9). activeer-leerlingen-met-een-escaperoom. Opgehaald van docentenleven.nl: https://docentenleven.nl/2020/12/09/activeer-leerlingen-met-een-escaperoom/

Matthys, T. (2020, november 23). Opgehaald van Facebook.

MindMapping. (2021). Wat is een Mindmap? Opgehaald van MindMapping.com: https://www.mindmapping.com/nl/mind-map

Onderwijscentrum Gent. (s.d.). Brede school. Opgehaald van stad.gent: https://stad.gent/nl/onderwijscentrum-gent/brede-school

P.Feynman, R. (2020, augustus 28). If you want to master something, teach it. Opgehaald van Scientific.Net – Publisher in Materials Science & Engineering: https://www.scientific.net

Putman, R. (2021, april 9). didactiek van het maken. (M. Six, F. Van De Winkel, & M. Van Den Bergh, Interviewers)

Putman, R. (2021, mei 29). Feedback inspiratiefiche. (M. Six, F. Van De Winkel, & M. Vandenbergh, Interviewers)

Richard, M. (2019, januari 8). escape-room-spel-maken. Opgehaald van groepsspellen.nl: https://groepsspellen.nl/escape-room-spel-maken/

Scheurs, M., & Scheurs, R. (2021, mei 2). Escape room maken. Opgehaald van groepsspellen.nl: https://groepsspellen.nl/escape-room-spel-maken/

Schumacher, E. (1973). Small is Beautiful: A Study of Economics As If People Mattered.

Simons, Nele; Faculteit Ontwerpwetenschappen;. (2017, september). Rubrieken als begeleidings- en beoordelingsinstrument. Opgehaald van uantwerpen.be: https://www.uantwerpen.be/nl/centra/expertisecentrum-hoger-onderwijs/didactische-info/onderwijstips-chronologisch/archief/rubrieken/

Six, M., & Van De Winkel, F. (2020). Het breekpunt van een bierflesje bepalen. Gent: Artevelde Hogeschool.

sterrenkids.nl. (s.d.). waterraket. Opgehaald van sterrenkids.nl: https://www.sterrenkids.nl/waterraket/

Technopolis. (2020). Zoek naar STEM-activiteiten in jouw buurt. Opgehaald van technopolis: https://www.technopolis.be/nl/stem-academie/

Technopolis. (s.d). Zoek naar STEM-activiteiten in jouw buurt. Opgeroepen op oktober 15, 2020, van Technopolis: https://www.technopolis.be/nl/stem-academie/

Technopolis. (s.d.). Zoek naar STEM-activiteiten in jouw buurt. Opgehaald van Technopolis: https://www.technopolis.be/nl/stem-academie/

Thoen, E. (2020, september 24). Methode Vrijplaats.

Toren, G., Andel, M. v., Sommers, J., & Wassenaar, D. (2011). Invloed van sociaaleconomische en sociaal-culturele factoren op de schoolprestaties van leerlingen. Opgehaald van dspace.library.uu.nl: https://dspace.library.uu.nl/handle/1874/207391

Universiteit Antwerpen. (2015, april 04). Handleiding: Opstellen van rubrieken. Antwerpen. Opgehaald van https://www.uantwerpen.be/nl/centra/expertisecentrum-hoger-onderwijs/didactische-info/onderwijstips-chronologisch/archief/rubrieken/

Vakgroep pedagogische wetenschappen. (2018). Algemene didactiek 1. Gent: Artevelde hogeschool.

Van Cauwenberghe, J. (2021, april 19). feedback op het draaiboek. (M. Van Den Bergh, F. Van De Winkel, & M. Six, Interviewers)

Van Cauwenberghe, J. (2021, juni 5). Feedback website. (F. Van De Winkel, M. Vandenbergh, & M. Six, Interviewers)

Van Cauwenberghe, J. (s.d.). Opgehaald van joos vc: https://www.joosvc.be/

Van Cauwenberghe, J. (s.d.). Design Tools. Opgehaald van Designtools: https://designtools.be/tools

Van de Vyver, J., & D’Hespeel, I. (s.d.). Pondr.space. Opgehaald van Pondr: https://www.pondr.space/

Van den Berg, E. (2012, 09 08). practicum-wonderolie-voor-het-leren-van-natuurkunde-ed-van-den-berg. Opgehaald van natuurkundebronnen.wordpress.com: https://natuurkundebronnen.wordpress.com/2012/09/08/practicum-wonderolie-voor-het-leren-van-natuurkunde-ed-van-den-berg/

van der Wardt, R. (s.d.). De Design Thinking Methode Uitgelegd: In 5 Fases Naar Innovatie. Opgeroepen op november 2020, van disigntinking workshop: https://designthinkingworkshop.nl/design-thinking-methode/

Van Landeghem, J. (s.d.). Projectmatig leren binnen STEM (of andere domeinen). Opgeroepen op februari 17, 2021, van HoGent.

Van Poucke, W., Baert, A., & Roelandt, M. (2020). Rocket Science. Gent: Arteveldehogeschool.

Vandeputte, S. (2019, april 25). Evalueren met rubrics? Vraag & antwoord en tips! Opgehaald van Schoolmakers: https://www.schoolmakers.be/differentieren/rubrics/

Velde, R. V. (2020, oktober 22). De brede school. (F. Van De Winkel, & M. Vandenbregh, Interviewers)

Velde, R. V. (2020, oktober 22). Feedback op pitch cornflakesdozen. (F. Van De Winkel, & M. Vandenbergh, Interviewers)

Vercruysse, T. (2020). effectiviteit van practica in lessen fysica. Gent, Oost-Vlaanderen, België: HoGent.

Vergaert, A. (2021, mei 31). Feedback onderzoeksfiche. (F. Van De Winkel, M. Vandenbergh, & M. Six, Interviewers)

Vergaert, A. (2021, juni 9). Feedback op de website. (F. Van De Winkel, & M. Six, Interviewers)

Vervaet, S., & De Keere, K. (s.d;). STEM voor onderzoekend leren: Voorbeelden uit het basisonderwijs. Opgehaald van stembasis.

Winkels, J., & Hoogeveen, P. (2014). Het didactische werkvormen boek. AA Assen: Koninklijke Van Gorcum BV.

Partners