• ONDERZOEK

Iets onderzoeken kan op verschillende manieren. Bij het maken van een workshop zullen we hoofdzakelijk denken aan praktisch onderzoek.

Dit wil zeggen dat je tijdens zo’n workshop via praktische proeven een theorie wil ondersteunen, verklaren of ontwikkelen.

Je wil hier op een creatieve en uitdagende manier een onderzoek uitvoeren. De betekenis laten zien van “experimentele” wetenschap.

Werkwijze

Formuleer samen met je doelgroep het probleem dat ze zullen onderzoeken en laat hen een hypothese maken. Demonstreer je experiment(en) of onderzoeksmethode zonder iets vrij te geven. Hier kan je ook al een uitleg geven over het “waarom” van dit experiment.

Laat de leerlingen zoveel mogelijk zelf het experiment of onderzoek uitvoeren. Laat ze werken met materiaal waar ze normaliter niet mee werken. Als het nodig is, kan je de proef of het onderzoek lichtjes manipuleren, maar wees transparant en zeg waarom je dit doet. Dit kan ook heel leerrijk zijn.

Zorg dat ze op een of andere manier de resultaten en de waarnemingen vastleggen. Dit doe je best schriftelijk met ondersteunende foto’s, een filmpje of een tekening.

Met de observatie, metingen en analyse kan je verder aan de slag om een conclusie of een nieuwe onderzoeksvraag te formuleren. Verklaar samen met hen bepaalde relaties en bespreek deze.

Laat de kinderen nadenken over het nut of eventuele toepassingen van het onderzochte fenomeen. Vergelijk de hypothese met het resultaat en laat ze een follow-up hypothese formuleren voor een eventueel nieuw onderzoek.

Bouwstenen ter inspiratie

Begrippen

Laat de kinderen nadenken over het nut of eventuele toepassingen van het onderzochte fenomeen. Vergelijk de hypothese met het resultaat en laat ze een follow-up hypothese formuleren voor een eventueel nieuw onderzoek.

Onderzoeksdoelen

Kies enkele onderzoekvaardigheden die je wil bereiken en werk hier rond zonder te overdrijven. Controleer ook steeds of je gewenste vaardigheden aan bod zijn gekomen tijdens het onderzoek.

Coach

Begeleid de kinderen met hun onderzoek aan de hand van enkele vragen. Bereid deze vragen voor en stel deze i.p.v. zelf het antwoord te geven.

Keuze proef

Bij het kiezen van de juiste proef voor je onderzoek stel je je best even de vraag of de proef in kwestie een demonstratieproef is of niet.

Is het beter dat de begeleider deze proef uitvoert of kan de leerling dit doen? Proeven die men zelf kan uitvoeren vallen beter in de smaak.

Reflecteer ook steeds of de proef haalbaar is voor je doelgroep en welke meerwaarde de proef brengt.

Begeleiden onderzoek

Het is belangrijk en nuttig om een voor- en na- discussie te houden over het onderzoek. Bespreek wat er verwacht wordt en reflecteer over de resultaten. Schrijf voor het onderzoek enkele vragen op die gelinkt zijn met de onderzoeksvraag. Gebruik deze vragen als leidraad voor het sturen van je onderzoek.

Voorbeeldvragen:

  • Waarover ging het?
  • Wat hebben we geleerd?
  • Wat weten we nu dat we eerst niet wisten?
  • Wat verbaasde je? Waardoor ben je verwonderd?

Tips

Voorzie voorbereidingsvragen die de kinderen op voorhand kunnen bekijken.

Gebruik geen complexe taal bij het uitleggen of begeleiden van het onderzoek.
Voorbeeld: NIET ‘hypothese’ WEL ‘verwachting’

Probeer als dit mogelijk is je experiment te personaliseren.
Voorbeeld: een andere kleur “elephant toothpaste”, verschillende soorten geisers…
Zorg voor een over beveiligde omgeving. Afhankelijk van de doelgroep kan het dragen van veiligheidsbrillen, handschoenen, labojas juist een meerwaarde zijn.

Maak het onderzoek niet te statisch, zorg voor één of meerdere dynamische aspecten.
Voorbeeld: het reagent van jouw proef wordt gemixt door te fietsen op een driewieler
Vragen die aanzetten tot het onderzoeken van eigenschappen of variabelen zijn vooral wat-als-vragen. Dit kunnen eveneens goede voorbeelden van onderzoeksvragen zijn.